Menu

Ysgol Gynradd Gymraeg Bryniago

Dim ond ein gorau glas sy’n ddigon da

Welcome

Iaith a Lleferydd/ Speech and Language

Gall anhawster Iaith a lleferydd effeithio nifer o elfennau gan gynnwys:

Speech and Language difficulties can affect many elements including:

 

  • Anhawsterau cyfathrebu (Anhawster dealltwriaeth Anhawster iaith fynegiannol, Anhawster ffonolegol, Anhawster pragmatig)/ Communication difficulties ( difficulty in understanding expressive language, phonological difficulty, pragmatic difficulty)
  • anawsterau dysgu ysgafn, cymedrol neu ddifrifol/ Mild, moderate or severe learning difficulties
  • oediad iaith/ Language delay
  • atal dweud/ Stammer
  • awtistiaeth / anawsterau wrth ryngweithio’n gymdeithasol/ Autism or social communication difficulties
  • Mudandod dethol/ Selective mutism
  • Dyspracsia geiriol/ Verbal dyspraxia 
  • Anhwylderau’r llais/ Voice disorders

 

Gwefan defnyddiol/ Useful website

https://chatterpack.net/blogs/blog/list-of-free-speech-language-communication-and-send-resources-for-schools-and-parent-carers

 

Cefnogaeth yn yr ysgol/ Support in school

Mae’r ysgol yn defnyddio rhaglenni Wellcomm a Speechlink er mwyn asesu anghenion iaith a lleferydd y plant. Rydym hefyd yn gweithio’n agos iawn gyda Thim Iaith a Lleferydd Abertawe.

 

The school uses two assessment programmes to assess the speech and language needs of the children. They are Wellcomm and Speechlink. We also work very closely with the Speech and Language team in Swansea.

 

Apiau defnyddiol/ Useful Apps

  • Articulation station
  • Splingo’s Language Universe
  • iTouch iLearn Words Speech & Language Skills
  • Speech With Milo: Sequencing
  • Speech with Milo: Prepositions
  • Super Duper Apps
  • Caveman Time machine
  • Fluidity

Datblygu sgiliau siarad eich plentyn/ Developing your child’s talking skills

 

Ewch i/ Go to:

https://gov.wales/talk-with-me

 

Ar gael yn ddwy ieithog

 

Erbyn 4 mlwydd oed mae’r mwyafrif o blant yn gallu/ By 4 years old, most children can:

 

Dweud brawddeg sy’n cynnwys 4 gair neu’n fwy/ Say sentences with 4 or more words

 

Ailadrodd geiriau o gan neu stori/  Repeat words from a song or story

 

Siarad am o leiaf un peth a ddigwyddodd yn eu diwrnod/ Talk about at least one thing that happened during their day

 

 

 

Erbyn 5 mlwydd oed mae’r mwyafrif o blant yn gallu/ By 5 years old, most children can:

 

Dweud stori sy’n cynnwys o leiaf 2 ddigwyddiad/ Tell a story with at least 2 events

Ateb cwestiynnau syml am lyfr neu stori/ Answer simple questions about a book or story

Cynnal sgwrs gyda o leiaf 3 cyfnewid yn ol ac ymlaen/ Keep a conversation going with more than 3 back-and-forth exchanges

Defnyddio neu adnabod odlau syml fel mam-ham/ Use or recognize simple rhymes, like bat-cat

Age

Social and Play

Understanding

Talking

By 1 year

*Makes eye contact

*Smiles at familiar people

*Waves goodbye

*Shows affection to parents

*Enjoys games like ‘Round and Round the garden’

*Listens when spoken to

*Recognises own name

*Understands ‘no’

*Points to head, arm and leg when asked

*makes sounds when spoken to

*Babbles in strings of connected but different sounds (eg ‘ba-da-ba)

*May say mama

*Laughs a lot

18 months

*Uses objects and toys appropriately

*Will draw an adult’s attention to something by pointing

*Clearly wants to communicate

*Understands simple requests (eg ‘pick up teddy’

*Points to familiar objects on request (eg ‘where are your shoes’

*may use 10 words or more

*Tries to copy new words

*Talks nonsense to self, which sounds like speech

2 years

*Recognises pictures and can match them to toys

*Anticipates/ joins in action songs

*Can concentrate for 5 minutes

*Simple pretend play with dolls

*Acts on simple commands (‘kick the ball’)

*Listens to stories with pleasure

*Takes turns in conversations

*Can use at least 20 words

Tries to copy new words

*Joins 2 words together (eg ‘want drink’)

*Asks questions (eg what’s this?’)

*Can’t always be understood

2 ½ years

*Watches others at play and may join in or copy

*Joins in rhymes and songs

*Tries to get adult’s attention

*Follows simple stories

*Understanding mainly linked with here and now

*Uses three words together

*Omits some ‘little’ words (eg ‘the’, ‘is’)

*Difficulties with some sounds (eg ‘f’, ‘s’, ‘sh’)

*Talks to other children as well as adults

3 years

*Understands activity in pictures

*Can pretend an object is something else (eg a saucepan is a hat; a brick is a car)

*Pretend play like ‘mummies and daddies’ or ‘doctors’

*Understands words such as ‘in’, ‘on’, ‘under’ and some adjectives (eg ‘big’, ‘wet’

*Uses sentences of four words or more

*Mainly intelligible, although some sounds are immature.

*Talks about past events but tenses may be confused (e.g ‘I goes to the park’)

4 years

*Plays ‘pretend’ games with other children.

*Plays games with simple rules.

*Beginning to understand numbers.

*Can stay with one activity for 10 minutes

*Understands past and future (’yesterday’ and ‘tomorrow’)

*Understands ‘hot’ and ‘cold’

*Uses complete sentences, including link words like ‘because’, ‘but’

*Asks ‘why’ and ‘when’ but may not listen to answers.

*Uses threats, insults, promises and praises

5 years

*Can play in groups

*Takes place in a structured classroom

*Understands spatial relations (eg ‘on top’, ‘near’)

*Understands ‘what is the opposite of…?’

*Speech is easy to understand (although may still say ‘w’ for ‘r’ and ‘f’ for ‘th’)

*Can explain meaning of simple words

*Uses longer sentences

*Can tell a simple story

 

Oed / Age

Cymdeithasol a chwarae

Deall

Siarad

Erbyn 1 oed

• Yn gwneud cyswllt llygaid
• Yn gwenu at bobl gyfarwydd
• Yn chwifio ffarwel
• Yn dangos cariad at rieni
• Yn mwynhau gemau fel ‘Rownd a Rownd y Gardd’

• Yn gwrando pan siaradir
• Yn adnabod ei enw ei hun
• Yn deall ‘na’
• Yn pwyntio at ben, braich a choes pan ofynnir

• Yn gwneud synau pan siaradir
• Yn bablo mewn llinynnau o synau gwahanol ond cysylltiedig (e.e. ‘ba-da-ba’)
• Efallai’n dweud mama
• Yn chwerthin llawer

18 mis

• Yn defnyddio gwrthrychau a theganau’n briodol
• Yn denu sylw oedolyn trwy bwyntio
• Yn amlwg eisiau cyfathrebu

• Yn deall ceisiadau syml (e.e. ‘cod y tedi’)
• Yn pwyntio at wrthrychau cyfarwydd ar gais (e.e. ‘ble mae dy esgidiau’)

• Efallai’n defnyddio 10 gair neu fwy
• Yn ceisio copïo geiriau newydd
• Yn siarad nonsens wrtho’i hun sy’n swnio fel lleferydd

2 oed

• Yn adnabod lluniau ac yn eu paru â theganau
• Yn rhagweld/ymuno mewn caneuon gweithredu
• Yn gallu canolbwyntio am 5 munud
• Chwarae syml dychmygol gyda doliau

• Yn gweithredu ar orchmynion syml (‘cicia’r bêl’)
• Yn gwrando ar straeon gyda phleser

• Yn cymryd tro mewn sgyrsiau
• Yn gallu defnyddio o leiaf 20 gair
• Yn ceisio copïo geiriau newydd
• Yn uno 2 air gyda’i gilydd (e.e. ‘eisiau diod’)
• Yn gofyn cwestiynau (e.e. ‘beth yw hwn?’)
• Ni ellir ei ddeall bob tro

2½ oed

• Yn gwylio eraill yn chwarae ac efallai’n ymuno neu’n copïo
• Yn ymuno mewn rhigymau a chaneuon
• Yn ceisio denu sylw oedolyn

• Yn dilyn straeon syml
• Dealltwriaeth yn bennaf gysylltiedig â’r presennol

• Yn defnyddio tair gair gyda’i gilydd
• Yn hepgor rhai ‘geiriau bach’ (e.e. ‘y’, ‘yw’)
• Anawsterau gyda rhai synau (e.e. ‘f’, ‘s’, ‘sh’)
• Yn siarad â phlant eraill yn ogystal ag oedolion

3 oed

• Yn deall gweithgaredd mewn lluniau
• Yn gallu dychmygu gwrthrych fel rhywbeth arall (e.e. sosban fel het; brics fel car)
• Chwarae dychmygol fel ‘mamau a thadau’ neu ‘doctoriaid’

• Yn deall geiriau fel ‘mewn’, ‘ar’, ‘dan’ a rhai ansoddeiriau (e.e. ‘mawr’, ‘gwlyb’)

• Yn defnyddio brawddegau o bedair gair neu fwy
• Yn bennaf ddealladwy, er bod rhai synau’n anaeddfed
• Yn siarad am ddigwyddiadau’r gorffennol ond gall amserau fod yn gymysg

4 oed

• Yn chwarae gemau dychmygol gyda phlant eraill
• Yn chwarae gemau gyda rheolau syml
• Yn dechrau deall rhifau
• Yn gallu aros gyda un gweithgaredd am 10 munud

•Yn deall y gorffennol a’r dyfodol (‘ddoe’ a ‘yfory’)
• Yn deall ‘poeth’ a ‘oer’

• Yn defnyddio brawddegau cyflawn, gan gynnwys geiriau cysylltu fel ‘achos’, ‘ond’
• Yn gofyn ‘pam’ a ‘pryd’ ond efallai ddim yn gwrando ar yr atebion
• Yn defnyddio bygythiadau, sarhad, addewidion a chanmoliaeth

5 oed

• Yn gallu chwarae mewn grwpiau
• Yn cymryd rhan mewn dosbarth strwythuredig

• Yn deall perthnasau gofodol (e.e. ‘ar ben’, ‘gerllaw’)
• Yn deall ‘beth yw’r gwrthwyneb i…?’

• Lleferydd yn hawdd ei ddeall (er efallai’n dal i ddweud ‘w’ am ‘r’ a ‘f’ am ‘th’)
• Yn egluro ystyr geiriau syml
• Yn defnyddio brawddegau hirach
• Yn gallu adrodd stori syml

Top